Borxhi më i madh i papaguar në botë, në qoftë se do të llogaritej, është ai për humbjet dhe dëmet klimatike të shkaktuara në planetin tonë.
Kohet e fundit po qarkullon gjithnjë e më shumë pyetja se a duhet të paguajnë vendet e pasura dhe kompanitë e karburanteve për humbjet dhe dëmet klimatike që kanë shkaktuar?
Në gusht, Pakistani u shkatërrua nga përmbytjet katastrofike.
Shirat e paprecedentë të musonit vranë më shumë se 1,500 njerëz dhe lanë vendin e përmbytur me dëme ekonomike që tejkalojnë 30 miliardë dollarë (27 miliardë paund). Brenda një muaji, një studim shkencor kishte arritur në përfundimin se reshjet e larta të shiut “mund të rriteshin” nga ndryshimet klimatike.
Lidhja midis emetimeve të gazeve serë dhe ngjarjeve ekstreme të motit që ndodhin është tashmë e ditur mirë. Ngjarjet si përmbytjet e Pakistanit, ciklonet e Madagaskarit dhe thatësira e Somalisë po bëhen më intensive dhe më të shpeshta për shkak të ndryshimeve klimatike. Ato kanë çuar në vdekje dhe shkatërrim dhe kanë lënë vendet të përballen me dëme të mëdha ekonomike, duke i zhytur në borxhe dhe duke devijuar fondet nga fusha të tjera kritike, si kujdesi shëndetësor dhe arsimi.
Për më tepër, këto ndikime vetëm sa do të përkeqësohen. Nëse temperaturat globale do të rriteshin me 2,9 gradë Celsius, GDP-ja mesatare e 65 vendeve më të rrezikuara nga klima në botë do të bjerë me 20% deri në vitin 2050 dhe 64% deri në vitin 2100.
Duke qenë se kërcënime të tilla klimatike bëhen një pjesë më e madhe e jetës sonë, shumë argumentojnë se vendet dhe kompanitë përgjegjëse për ndotjen në radhë të parë duhet të jenë ato që paguajnë faturën.
Po sikur të jetonim në një botë ku ndotësit me të vërtetë paguanin për dëmet klimatike që kanë shkaktuar? Sa do t’u duhej atyre të kolliten dhe a do të sinjalizonin këto pagesa fundin e industrisë së karburanteve fosile? A do të ishte ndonjëherë në gjendje ky financim të lehtësonte dëmin e shkaktuar? Dhe a mund të nënkuptojë se vendet më të cenueshme të botës rimëkëmben nga katastrofat klimatike dhe përshtaten me kërcënimet e afërta?
Diskutimi se kush duhet të paguajë për humbjet dhe dëmet e klimës është bërë një çështje e madhe gjeopolitike dhe pritet të jetë në krye të axhendës në bisedimet e ardhshme të klimës Cop27 në Sharm el-Sheikh, Egjipt, në nëntor.
