Ne jetojmë në kohëra interesante. Strategjitë e investimeve që kanë funksionuar gjatë një inflacioni të ulët, me normat e interesit në rënie, nuk ka gjasa të funksionojnë në një mjedis inflacionist, me norma interesi negative. Me trendin afatgjatë të uljes së normave të interesit dhe rritjes së inflacionit (me shenja që tregojnë se nuk është diçka kalimtare), gjithnjë e më shumë instrumente borxhi kanë norma interesi gjithnjë e më negative.
“Investitorët me të ardhura fikse në të gjithë botën – qofshin fondet e pensioneve, kompanitë e sigurimeve apo pensionistët – po përballen me një të ardhme të zymtë”, sipas Warren Buffet. Edhe Yield-et nominale janë gjithnjë e më negative, siç tregon grafiku i mëposhtëm: Stoku global i borxhit me yield-e negativePjesa e parë e këtij artikulli trajton faktin pse kjo prirje ka të ngjarë të vazhdojë apo edhe të theksohet. Pjesa e dytë merret me mënyrën se si mund të mbroheni në këtë lloj mjedisi.
(a) Pse normat reale të interesit do të vazhdojnë
Me pak fjalë, spiralja e borxhit dhe shtypja e parave tashmë kanë dalë jashtë kontrollit. Me borxhin e përgjithshëm global në nivelin mbi 350% të Prodhimit të Brendshëm Bruto ( PBB) globale, borxhin e qeverisë amerikane mbi 160% të PBB-së amerikane dhe borxhin e qeverisë japoneze mbi 230% të PBB-së, qeveritë e kanë të vështirë t’i shpëtojnë rritjes së shpenzimeve për mbulimin e deficitit. Japonia, pavarësisht nga normat rekord të ulëta të interesit, shpenzon mbi 20% të PBB-së së saj në shërbimin e kostove të interesit.
Grafiku i mëposhtëm tregon një model të rritjes së aseteve në bilancin e Rezervës Federale amerikane, që ka blerë bono dhe asete të tjera, si një mënyrë për të ulur yield-et. Në dekadën e fundit, tashmë janë bërë katër përpjekje për të përmbysur këtë prirje, dhe secila ka rezultuar në një “përçarje” (p.sh. kur tregjet e aksioneve bien, duke kërkuar rritjen e madhe të stimulit për të nxitur ekonominë):
Ngadalësimi i ritmit nga Rezerva Federale
(Bilanci i Rezervës Federale si përqindje e PBB-së nominale)
Duke qenë se qeveritë, korporatat dhe individët janë të gjithë të dhënë pas borxheve, e vetmja mundësi reale për Bankat Qendrore, është që të lejojnë që inflacioni të rritet të paktën 3-4% më tepër se normat e interesit, në mënyrë që të gjejnë rrugën për të dalë nga borxhi masiv. Për këtë ka shembuj të mëparshëm: SHBA-ja ndoqi pikërisht këtë strategji për të trajtuar borxhin e grumbulluar gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Duke pasur parasysh se politika monetare (normat e ulëta të interesit dhe blerja e bonove të kontrolluara nga Bankat Qendrore) po arrin kufijtë e saj, qeveritë kanë filluar stimulimet përmes “parave me helikopter” (helicopter money) dhe shpenzimeve të deficitit. Ato gjithashtu po garantojnë huatë e dhëna nga bankat, që do të thotë se mund të ketë një rritje dramatike të huadhënies bankare, përmes së cilës do të krijohen para të reja.
Prodhuesit kanë filluar të ndiejnë mungesa akute të lëndëve të para, duke filluar nga çeliku tek mikroçipet. Kostot e transportit të kontejnerëve po rriten. Mungesat e fuqisë punëtore po vihen re kudo. Shpejtësia e qarkullimit të parave kishte rënë aq shumë gjatë dekadës së fundit, saqë nuk kishte rrugë tjetër veç rritjes, duke nxitur edhe një herë inflacionin.
(b) Si të mbroheni në këtë mjedis?
Mjedisi aktual i investimeve është quajtur me shumë terma – nga “gjithçka në flluskë” në “Powell Put[1]“. Inflacioni i kthen paratë në diçka pa vlerë. Pensionet ka të ngjarë të shkatërrohen nga inflacioni. Në këto rrethana, si mund ta ruajmë pasurinë tonë? Kjo është ndoshta çështja më urgjente me të cilën po përballen investitorët në një mjedis inflacionist. Ekziston një etje për yield, çka rrit tej mase shumicën e vlerësimeve.
Ne shohim tre linja për para cash në këtë mjedis:
Asetet fizike. Këtu përfshihen pasuritë e paluajtshme, tokat bujqësore, etj.
Aksionet e kompanive.
Mallrat, dhe brenda kësaj kategorie, shufrat e arit. Vini re se bonot nuk janë në listë. Dikush që blen bono me yield-e shumë të ulëta, grumbullon interesa të dobëta duke rrezikuar në mënyrë të konsiderueshme që inflacioni më i lartë apo rritja e normave të fshijë fitimet.
Por është e rëndësishme të theksohet se brenda secilës prej tre klasave të mësipërme të aseteve, ekziston një kërkim për cilësi. Njohuria për çdo treg bëhet veçanërisht e rëndësishme. Sigurisht që është shumë e lehtë të gjesh pasuri të paluajtshme, aksione të listuara publikisht, ose mallra që do të performojnë dobët në vitet e ardhshme.
Por nëse keni kohë dhe njohuri për të kërkuar aksione cilësore ose pasuri të paluajtshme që nxisin rrjedhën e parasë, janë të menaxhuar mirë dhe ka të ngjarë të prodhojnë flukse monetare gjithnjë në rritje, ka një shans të mirë që vlera e këtyre aseteve të përmirësohet të paktën në përputhje me vlerën e inflacionit – ose që të paktën ato të japin rezultate më të mira se mbajtja e parave në cash. Sigurisht, nëse besoni se tregjet e aksioneve mund të bien në të ardhmen e afërt, mund të jetë e logjikshme që të mbani para në dorë, në mënyrë që të keni likuiditet për të përfituar nga pazaret.
Shufrat e arit janë pak më ndryshe. Ato janë ndoshta e vetmja klasë e aseteve kryesore që, sipas mendimit tonë, është nënvlerësuar në këtë mjedis. Kjo është një dukuri mjaft interesante, duke pasur parasysh se shufrat e arit zakonisht performojnë shumë mirë në një mjedis inflacionist, me normë reale negative të interesit. Ka shumë logjikë që të paktën një përqindje të vogël të portofolit tuaj, ta keni në shufra ari:
Për Bankat Qendrore, është më mirë të rritet sasia e arit në rezerva. Në vitin 1980, bankat mbanin mbi 70% të rezervave të tyre në ar; deri në vitin 2005, kjo ra nën 5%, dhe tani është sërish në rritje.
Për individët dhe korporatat, në vend që të kenë instrumente negative të normës së interesit, shufrat e arit bëhen një alternativë më tërheqëse;
Ne jetojmë në kohëra interesante. Strategjitë e investimeve që kanë funksionuar gjatë një inflacioni të ulët, me normat e interesit në rënie, nuk ka gjasa të funksionojnë në një mjedis inflacionist, me norma interesi negative.
