Uashington – Në mars, ndërsa pretendimet për rreziqet dhe joefektivitetin e vaksinave të koronavirusit u përhapën nëpër mediat sociale dhe minuan përpjekjet për të ndaluar përhapjen e virusit, disa punonjës të Facebook menduan se kishin gjetur një mënyrë për të ndihmuar. Duke ndryshuar mënyrën se si renditen postimet për vaksinat në burimet e lajmeve të njerëzve, studiuesit në kompani kuptuan se mund të kufizonin informacionin e gënjeshtërt që shihnin individët për vaksinat dhe se mund t’u ofronin përdoruesve, mesazhe nga burime të ligjshme si Organizata Botërore e Shëndetësisë.
“Duke pasur parasysh këto rezultate, unë po supozoj se po shpresojmë të publikojmë ASAP”, shkroi një punonjës i Facebook për memon e brendshme në lidhje me studimin. Në vend të kësaj, Facebook hoqi disa sugjerime nga studimi. Ndryshime të tjera nuk u bënë deri në prill. Kur një studiues tjetër i Facebook sugjeroi çaktivizimin e disa komenteve në postimet e vaksinave në mars derisa platforma të mund të bënte një punë më të mirë për t’u marrë me mesazhet kundër vaksinës që fshiheshin nëpër to, ai propozim u injorua në atë kohë. Kritikët thonë se arsyeja pse Facebook qe i ngadaltë për të ndërmarrë veprime mbi idetë është e thjeshtë: Gjigandi i teknologjisë shqetësohej se mund të ndikonte në fitimet e kompanisë. “Pse nuk i hiqni komentet? Sepse angazhimi është e vetmja gjë që ka rëndësi,” tha Imran Ahmed, CEO i Qendrës Kundër Urrejtjes Dixhitale, një grup mbikëqyrës interneti. “Ajo tërheq vëmendjen dhe vëmendja është e barabartë me nguljen e syve dhe kjo, baraz me të ardhurat nga reklamat.” Në një deklaratë të dërguar me email, Facebook tha se ka bërë “përparim të konsiderueshëm” këtë vit me uljen e dezinformatave mbi vaksinat në burimet e lajmeve të përdoruesve.
Diskutimet e brendshme të Facebook-ut u mësua në zbulimet e bëra nga Komisioni i Sigurisë dhe Këmbimit dhe iu dorëzuan Kongresit në formë të redaktuar nga ish-punonjësja e Facebook që u bë sinjalizuese, Frances Haugen. Versionet e redaktuara të marra nga Kongresi u morën nga një konsorcium agjencish lajmesh, përfshirë Associated Press. Koleksioni i dokumenteve tregon se në mes të pandemisë, Facebook hetoi me kujdes se si platformat e tij përhapin dezinformata rreth vaksinave që shpëtojnë jetë. Ai gjithashtu tregoi se punonjësit sugjeruan rregullisht zgjidhje për të luftuar përmbajtjen kundër vaksinave në faqe, por pa dobi. Wall Street Journal raportoi për disa nga përpjekjet e Facebook për t’u marrë me komentet kundër vaksinave muajin e kaluar. Përgjigja e Facebook ngre pyetje nëse kompania i jepte përparësi polemikave dhe ndarjeve mbi shëndetin e përdoruesve të saj.
“Këta njerëz po shesin frikë dhe zemërim,” tha Roger McNamee, një kapitalist sipërmarrës i Silicon Valley dhe investitor i hershëm në Facebook, i cili tani është një kritik i zëshëm. “Nuk është një rastësi. Është një model biznesi.” Facebook zakonisht i rendit postimet sipas angazhimit të masës – numrit total të pëlqimeve, mospëlqimeve, komenteve dhe rishpërndarjeve. Kjo skemë renditjeje mund të funksionojë mirë për subjekte të padëmshme si recetat, fotot e qenve ose këngët më të fundit virale. Por vetë dokumentet e Facebook tregojnë se kur bëhet fjalë për çështje problematike të shëndetit publik si vaksinat, renditja e bazuar në angazhimin e masës thekson vetëm polarizimin, mosmarrëveshjen dhe dyshimin.
Për të studiuar mënyrat për të reduktuar dezinformimin mbi vaksinat, studiuesit e Facebook ndryshuan mënyrën se si renditen postimet për më shumë se 6,000 përdorues në SHBA, Meksikë, Brazil dhe Filipine. Në vend që të shihnin postime rreth vaksinave që u zgjodhën në bazë të popullaritetit të tyre, këta përdorues po shikonin mesazhe të zgjedhura që tregonin besueshmërinë e tyre. Rezultatet ishin befasuese: një rënie gati 12% e përmbajtjes që bënte që pretendimet të mohoheshin nga kontrolluesit e fakteve dhe një rritje prej 8% në përmbajtje nga organizatat autoritete të shëndetit publik si OBSH ose Qendrat e SHBA për Kontrollin e Sëmundjeve. Ata përdorues gjithashtu patën një rënie prej 7% në ndërveprimet negative në faqe.
Punonjësit në kompani reaguan ndaj studimit shumë, sipas shkëmbimeve të brendshme të përfshira në dokumentet e sinjalizuesit. “A ka ndonjë arsye që ne të mos e bëjmë?” – shkroi një punonjës i Facebook në një memo të brendshme që përshkruan se si platforma mund të frenojë përmbajtjen kundër vaksinave. Facebook tha se zbatoi shumë nga gjetjet e këtij studimit – por pas një muaji, një vonesë që erdhi në një fazë kyçe të përhapjes globale të vaksinës. Në një deklaratë, zëdhënësja e kompanisë Dani Lever tha se dokumentet e brendshme “nuk përfaqësojnë përparimin e konsiderueshëm që kemi bërë që nga ajo kohë në promovimin e informacionit të besueshëm në lidhje me COVID-19 dhe zgjerimin e politikave tona për të hequr dezinformatat më të dëmshme
Kompania tha gjithashtu se iu desh kohë për të shqyrtuar dhe zbatuar ndryshimet. Megjithatë, nevoja për të vepruar urgjentisht nuk mund të ishte më e qartë: në atë kohë, shtetet në të gjithë SHBA-në po shpërndanin vaksina për më të rrezikuarit e tyre – të moshuarit dhe të sëmurët. Dhe zyrtarët e shëndetit publik ishin të shqetësuar. Vetëm 10% e popullsisë kishte marrë dozën e parë të një vaksine . Dhe një e treta e amerikanëve po mendonin të anashkalonin plotësisht goditjen, sipas një sondazhi nga Qendra Associated Press-NORC për Kërkimin e Çështjeve Publike. Pavarësisht nga kjo, punonjësit e Facebook pranuan se nuk e kishin idenë se sa e keqe ishte ndjenja kundër vaksinës në seksionet e komenteve në postimet në Facebook. Por hulumtimi i kompanisë në shkurt zbuloi se deri në 60% e komenteve në postimet e vaksinave ishin kundër vaksinës ose ngurrues.
“Ky është një problem i madh dhe ne duhet ta rregullojmë atë,” thuhej në prezantimin e 9 marsit. Akoma më keq, punonjësit e kompanisë pranuan se nuk kishin mundësi t’i kapnin ato komente. Dhe nëse do ta bënin, Facebook nuk kishte një politikë në fuqi për të hequr komentet. Politika falas për të gjithë po i lejonte përdoruesit të mbysnin mesazhet për vaksinat nga mediat ose organizatat humanitare, me komente negative. Një banor i Los Anxhelosit, Derek Beres, një autor dhe instruktor fitnesi, e pa përmbajtjen kundër vaksinave të lulëzonte në komente sa herë që promovonte imunizimet në llogaritë e tij në Instagram, e cila është në pronësi të Facebook.
Në fillim të këtij viti, kur Beres postoi një foto të vetën duke bërë vaksinën, disa në mediat sociale i thanë atij se me gjasë do të vdiste pas gjashtë muajsh. Disa punonjës të Facebook-ut kishin një ide. Ndërsa kompania punonte për të hartuar një plan për të frenuar të gjithë ndjesitë kundër vaksinës nëpër komente, pse të mos çaktivizoni fare komentimin e postimeve? “Shumë i interesuar në propozimin tuaj për të hequr TË GJITHA komentet në linjë për postimet e vaksinave, si një zgjidhje ndaluese derisa të mund të zbulojmë mjaftueshëm në komente për të rafinuar heqjen tonë,” shkroi një punonjës i Facebook më 2 mars. Sugjerimi nuk shkoi askund deri në mes të prillit, kur Lever tha se kompania ndaloi së shfaquri paraprakisht komentet popullore në postimet e vaksinave.
Në vend të kësaj, CEO i Facebook Mark Zuckerberg njoftoi më 15 mars se kompania do të fillojë të etiketojë postimet në lidhje me vaksinat që i përshkruan ato si të sigurta. Vendimi i lejoi Facebook-ut të vazhdojë të ketë angazhim të lartë përdoruesish- dhe përfundimisht të përfitojë – nga komentet kundër vaksinës, tha Ahmed i Qendrës për Kundër urrejtjes Dixhitale. “Ata po përpiqeshin të gjenin mënyra për të mos reduktuar klientelën, por në të njëjtën kohë ta bënin të dukej sikur po përpiqeshin të bënin disa lëvizje drejt pastrimit të problemeve që shkaktuan,” tha ai. “Është joreale të presësh që një kompani shumë miliarda dollarëshe si Facebook të ndryshojë vullnetarisht një sistem që është dëshmuar të jetë kaq fitimprurës, tha Dan Brahmy, CEO i Cyabra, një firmë teknologjike izraelite që analizon rrjetet e mediave sociale dhe dezinformatat. Brahmy tha se rregulloret e qeverisë mund të jenë e vetmja gjë që mund ta detyrojë Facebook-un të veprojë.”
