Partia Socialiste, (PS) dhe Partia Demokratike,(PD), dy partitë kryesore që kanë kryer rotacionin e pushtetit në 30 vite të Shqipërisë post-komuniste, mbrëmjen e djeshme shpallën ( 08.03), listat e kandidatëve për deputetë, që do të garojnë në zgjedhjet Parlamrentare 2021, që pritet të zhvillohen më 25 prill.
Partia Socialiste, synon mandatin e tretë të qeverisjes, ndërsa Partia Demokratike, ardhjen në pushtet pas 8 vitesh në opozitë. Duket se palët kanë bërë përpjekje deri në minutën e fundit, për të patur ekipe që mund të realizojnë këto synime: listat janë dorëzuar në prag të mesnatës së mbrëmshme, kur skadonte afati i caktuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.
Risi dhe surpriza në listat e PS dhe PD
PS hyn në konkurrimin për mandatin e saj të tretë me sloganin “Shqipëria, e ardhmja jonë”. Rreth 21% e emrave në listën e deputetëve të PS janë prurje e re, në krahasim me ekipin që fitoi zgjedhjet e kaluara parlamentare, ato të vitit 2017. Në lista nuk janë përfshirë 35 personalitete të njohura politike të PS.
Një pjesë e tyre u larguan nga konkurrimi me deklarata publike “për t’u lënë vendin të kandidatëve të rinj”, të tjerë u lanë jashtë nga strukturat përzgjedhëse të PS. Rasti më i spikatur është ai i Ditmir Bushatit, ish-ministër i Jashtëm në 4 vitet e mandatit të parë dhe një vit të mandatit të dytë qeverisës të PS. Kritikat e ish-ministrit të Jashtëm Bushati ndaj disa aspekteve të qeverisjes Rama pas heqjes së tij nga posti i kreut të diplomacisë dhe më vonë nga ai i drejtuesit politik të qarkut të Shkodrës, kanë ꞔuar në marrdhënie të ndera mes tij dhe kryeministrit Rama.
Ndërsa Partia Demokratike, hyn në garë me koalicionin “Partia Demokratike-Aleanca për Ndryshim”. Edhe kjo parti në listat e saj të kandidatëve për deputetë PD ka sjellë prurje të reja, në një përqindje të konsiderueshme, por më të ulët se PS. Ajo ka lënë jashtë konkurrimit rreth 11 figura të njohura politike të demokratëve, ndër to edhe politikanë historikë të PD, si Genc Pollo, deputet i kësaj force politike në shumicën e grupeve të saj parlamentare, ish-ministër në qeveritë e Berishës. Analistë të pavarur të Tiranës e shohin këtë përjashim si të kushtëzuar nga përfshirja në listat e kandidatëve për deputetë nga partitë e djathta, aleate në koalicion me PD, të cilët janë vendosur në fillim të listave.
Ish-kryetari dhe lideri historik i PD-së, Sali Berisha, do të marrë pjesë për të tetën herë në 30 vite, edhe në konkurrimin e 25 prillit. Ai është i pesti në listën e kandidatëve për deputetë në qarkun e Tiranës, ku në krye është Lulzim Basha, kryetari i PD.
Taktika të ndryshme për të fituar zgjedhjet
Ndryshimi mes PS dhe PD në përqasjen për të fituar zgjedhjet, nuk është vetëm tek përqindja e prurjeve të reja dhe përjashtimi nga kandidimi i figurave të njohura politike. PS dhe PD kanë taktika të ndryshme lidhur me vendosjen e kandidatëve në atë pjesë të listës, që konsiderohet si “zonë e sigurtë” për të dalë fitues dhe pjesës, ku fitorja është e rrezikuar.
Supriza që sjell PS është vendosja në “zonën e sigurtë” kryesisht të prurjeve të reja dhe të drejtuesve politikë në fund të listës në 12 qarqet ku do të zhvillohet votimi. “Eshtë krejt e pakuptimtë që udhëheqja të rrijë në krye, në vendet e para të listave, që në fakt nuk është të rrish në krye të betejës, ”tha në mbrëmjen e të hënës ,(8.03) kryeministri Rama, njëherazi kryetar i PS. Vetë Rama nuk është në “zonë të sigurtë”. Ai është në vendin e 8-të në listat e kandidatëve për deputetë në qarkun e Durrësit dhe të Vlorës.
Risia tjetër e PS është ajo e vendosjes, për herë të parë në zgjedhjet parlamentare në 3 dekadat e fundit, në krye të listës së kandidatëve për deputetë në qarkun e Dibrës, të një emigranti të sukseshëm në Londër, Lavdërim Krashit. Megjithatë vendosja e figurave politike të PS në fund të listës nuk është zbatuar në të gjitha qarqet. Në rreth 26 përqind të 12 qarqeve në krye të listave të kandidatëve janë deputetë dhe politikanë të njohur të PS.
Ndryshimet në Kodin Elektoral, të kryera në kuadër të reformës zgjedhore u japin shanse për të fituar edhe atyre që janë vendosur në pjesën e fundit, të pasigurtë të listës së PS. Nëse këta kandidatë ia dalin mbanë të marrin si individë mbi 10 mijë vota apo kur votat e marra prej tyre janë më të shumta se ato të kandidatëvë në “zonën e sigurtë”, pra në krye të listave, për ta ka shpresa të jenë në parlamentin e ri. Fakti që në pjesën dërrmuese në krye të listave janë emra të panjohur për elektoratin e bën më të lehtë fitoren e figurave të njohura të PS që janë vënë në fund të listës.
Por ka edhe përjashtime si rasti i Dr. Najada Çomo, shefe e Spitalit Infektiv, e cilësuar nga kryeministri Rama si “komandante e luftës anti Covid-19” dhe ai i Luljeta Bozos, profesore e mirënjohur në inxhinierinë e ndërtimit, me një rol të spikatur pas tërmetit të 26 nëntorit 2019 që janë në krye të listës së kandidatëve për deputetë në qarkun e Tiranës, edhe pse janë shumë të njohura për votuesit.
PD ka një përqasje tjetër: në krye të listave kjo parti ka vënë figura politike, individë me kontribute për këtë forcë politike. Gratë përbëjnë një përqindje të konsiderueshme në “zonat e sigurta” të listave të PS dhe në raport më numrin total të tyre prej 160 kandidatësh: janë 54 gra duke tejkaluar kuotën e detyrueshme prej 30 %. PD ka respektuar kuotën gjinore duke futur 49 gra në listat e saj. Të dyja forcat politike kryesore janë përpjekur të lënë jashtë listës së kandidatëve për deputetë individë me rekorde kriminale në të kaluarën e tyre nën presionin e fuqishëm të BE dhe SHBA.
Në bazë të Kodit Elektoral, fushata për zgjedhjet parlamentare fillon më 23 mars, një muaj para zgjedhjeve. Por në fakt ajo ka filluar prej disa javësh, ku të dyja palët zhvillojnë takime me target grupet e zgjedhësve dhe japin premtime për dalje nga kriza e pandemisë dhe një Shqipëri më të mirë.
