Vendet e Bashkimit Evropian filluan sot procesin zgjedhor për të caktuar përfaqësuesit e tyre në Parlamentin Evropian
Në Evropë do të dihet pak para mesnatës së të dielës, më 26 maj, se deri në ç’masë ka ardhur një rritje e parathënë e ekstremit të djathtë. Sondazhet e daljes nga katër ditët e votimit deri në 430 milionë njerëz në 28 vende do të publikohen në orën 23:15 në Dhomën Plenare të Parlamentit Evropian (PE), në Bruksel.
Ngjarja, e cila filloi në Holandë dhe në Britani të Madhe të enjten në mëngjes dhe mbaron në orën 23:00 në Itali të dielën, është e dyta pas zgjedhjeve të Indisë në shkallën më të lartë, e cila mbulon 900 milionë njerëz dhe që rastësisht ndodh këtë javë.
Momenti i së vërtetës do të vijë pasi evropianët mbetën gojëhapur kur Britania votoi për largimin nga BE-ja në një referendum më 2016-n. Ata gulçuan përsëri më vonë në të njëjtin vit kur amerikanët vendosën populistin Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë. Dhe ata do të mbajnë frymën për të parë nëse nacionalistët dhe populistët mund të stuhisin në lartësi të reja në Bruksel, siç parashikohen nga sondazhet në Britani, Francë, Gjermani, Itali, Hungari, Poloni dhe më gjerë.
Kandidatët kryesorë të Bllokut politik të BE-së për të marrë përsipër presidencën e radhës të Komisionit Evropian, puna më e fuqishme në Bruksel, do të reagojnë ndaj rezultateve drejtpërdrejt në Dhomën e PE-së kur ato të shpallen. Blloku fitues, në një parlament të dominuar nga qendra e djathtë dhe nga qendra e majtë, për 40 vjetët e fundit, ka për qëllim të vendosë njeriun e tyre në postin më prestigjioz të BE-së.
Por marrëveshjet komplekse politike, duke përfshirë vendet e tjera të punës në BE, siç është Presidenca e PE-së, Presidenca e Këshillit të BE-së, shefi i Marrëdhënieve me Jashtë të BE-së dhe 26 komisionarë të tjerë të BE-së do të luajnë gjithashtu një rol në emërimet, vetëm dy ditë më vonë, më 28 maj.
Bisedimet e PE-së për të formuar grupe politike nga 751 deputetë të rinj dhe për të emëruar këshilla të komitetit me ndikim do të fillojnë në të njëjtën kohë përpara takimit të parë të asamblesë së ripërtërirë të BE-së më 2 korrik.
Nëse partitë e ekstremit të djathtë dhe euroskeptike, të udhëhequr nga populistë karizmatikë si Nigel Farage i Britanisë, Matteo Salvini i Italisë, Marine le Pen e Francës, Viktor Orban i Hungarisë, ose Jaroslaw Kaczyëski i Polonisë shënojnë rezultat pozitiv siç është parashikuar, ata mund të bëjnë që prania e tyre të ndihet duke u përpjekur të pengojnë emërimet në postet politike më të larta. Ata mund të përdorin pushtetin në fushat e politikës përçarëse në të ardhmen, si migracioni, tregtia e lirë, buxheti i BE-së ose disiplina fiskale. Gjithashtu mund t’i dëmtojnë vlerat evropiane mbi demokracinë, sundimin e ligjit dhe të drejtat e njeriut duke përdorur Brukselin si një platformë për të goditur pakicat myslimane ose LGBTI-në, ose për të falur agresionin rus në Evropën Lindore dhe Lindjen e Mesme.
A do të rezistojë Qendra?
Por ata gjithashtu mund të mos arrijnë të formojnë një front të bashkuar për shkak të përleshjeve dhe të skandaleve të korrupsionit, si në legjislaturat e tjera. Ose mund të tundohen ta zhvendosin politikën e tyre më afër qendrës për të fituar më shumë pushtet në bashkësi me grupet kryesore. Sondazhet tregojnë gjithashtu se partitë e Qendrës pro BE-së, duke përfshirë liberalët dhe “Të Gjelbërit”, do të mbeten më të mëdhatë në Evropë. Rrëmujë e Brexitit që do të thotë të shikojë Britaninë e Madhe të marrë pjesë në zgjedhje përpara se të largohet gjithsesi deri në nëntor i ka zmbrapsur votuesit për skenarë të ngjashëm të daljes nga BE-ja në Danimarkë dhe më gjerë. Partitë e qendrës ose të krahut të majtë po punojnë mirë edhe në Irlandë, në Portugali dhe në Spanjë, duke zhvendosur ndryshimin e gjerë të krahut të djathtë. Votimi për PE-në do të shpjerë temperaturën politike të Evropës në një klimë mediatike të mbingarkuar. Zgjedhjet e fundit, në vitin 2014, u zhvilluan në një periudhë të pafajësisë krahasuar me kohët e fundit, në të cilat propaganda ruse kundër BE-së, fushatat e dezinformatave të ekstremit të djathtë, si dhe hakerët dhe karremi i medias sociale konkurrojnë me gazetarinë normale në ekranet evropiane të votuesve.
Përmbajtja kundër BE-së përfshin fakte të egra dhe imazhe grafike seksuale dhe të dhunshme të dizajnuara për të provokuar neveri. Pjesëmarrja në rënie, e cila zbriti nivelin më të ulët në 40 vjet, në votimin e fundit të PE-së, gjithashtu favorizon kandidatët radikalë mbështetësit e të cilëve kanë tendencë të jenë më të motivuar. Por interesimi më i madh në disa shtete anëtare këtë herë mund të ndihmojë edhe qendrën politike që të mbahet, me deri në 53 për qind të votuesve në Poloni (krahasuar me 24 për qind më 2014-n), për shembull, duke u përgatitur të zbresin nga shtrati për të shkuar në vendvotime, raporton “EUobserver”, transmeton zeri.info.
Fytyra të vjetra, probleme të reja
Disa në brezin që po i largohet BE-së, siç është presidenti i Komisionit Jean-Claude Juncker dhe kancelarja gjermane Angela Merkel, planifikojnë të zhduken nga politika në kapitullin e ardhshëm të Evropës. Por të tjerë nga brezi aktual, si komisionarja daneze e BE-së Margrethe Vestager, komisionari holandez i BE-së Frans Timmermans, eurodeputeti gjerman Manfred Weber dhe eurodeputeti belg Guy Verhoftsdat po qëndrojnë në garën për postet e reja të BE-së. Të tjerë përsëri, siç janë presidenti francez Emmanuel Macron, presidenti i Këshillit të BE-së Donald Tusk, kryeministri holandez Mark Rutte dhe kryeministri spanjoll Pedro Sanchez kanë gjasa të vazhdojnë të luajnë rol të madh në çështjet evropiane, por në frontin e brendshëm politik. Redaktoi Sefer Xhema
