Prej ditësh është rikthyer në skenë një debat i përsëritur, ai se kokëfortësia, dinjiteti i tepruar apo marrëzia e madhështisë së Albin Kurtit po e prish Kosovën me Perëndimin. Dikush përmend gjëmën e afërt të sanksoneve, të tjerë burime të panjohura që flasin për “non-grata”, ndërsa ndonjë i tretë flet për ndeshkime te tjera si anulimi i liberalizimit të vizave.
Të gjitha këto goditje, që pretendohen se do t’i vijnë Kosovës nga aleatët e saj, justifikohen me ngjarje të vogla, që s’të lejojnë të shohesh kurrë pikturën e madhe.
A duhet ta tërheqë qeveria policinë nga zonat me shumicë serbe në veri? A duhet që kryetarët shqiptarë të katër komunave t’i drejtojnë punët nga shtëpia me Zoom, pa guxuar të dalin në zyrë? A duhen ripërsëritur zgjedhjet e ripërsërituara në Zveçan, Leposeviç, Zubin Potok, Mitrovicën e Veriut? A duhet të publikojë Albin Kurti me urgjencë një draft që krijon asociacionin e komunave serbe?
Pra, si nga analistët dhe mediat pro-qeveritare në Tiranë, po ashtu dhe nga kritikët e Vetëvendosjes në Prishtinë, lupa fokusohet mbi detaje, pa mundësuar kurrë rrokjen e gjithë problemit.
Pyetjet e mësipërme që i dëgjojmë me një denduri ulëritëse, të gjitha ekzistojnë. Ato i ngrenë ndërkombëtarët dhe i përjetojnë me alarm shqiptarët. Ato janë të vërtetat, madje dhe të duhurat. Por, ama, ato e humbasin krejt kuptimn e tyre, po nuk u shtruan në sfondin e përshtatshëm, atë se si zgjidhet në thelb të saj kriza mes Kosovës dhe Serbisë.
Pikërisht për këtë, në shkurt, të dy vendet pranuan një marrëveshje që shtronte rrugën e normalizimit. Detaje e saj u përcaktuan në paktin e dytë, në Ohër. Po ç’ ndodhi më pas, në tre muajt që vijuan.
Fillimisht u tha se marrëveshja s’ka pika prioritare, ku njëra të ishte më e rëndësishme se tjetra, por rrugës kjo u ndryshua dhe krijimi i asociacionit u bë objektivi emergjent.
Fillimisht u tha se ngecja në njërën çështje nuk do bëhej pengesë për ecurinë e të tjerave, por tashmë gjithçka është përqëndruar vetëm tek krijimi i shoqatës së komunave me shumicë serbe.
Në tekstin e marrëveshjes, termi që përdoret për këtë është “vetëmenaxhim i komunitetit serb” por, kur konkretisht, emisarët e Beogradit dorëzuan një draft, ai nënkuptonte autonomi për serbët. Aty nocionit të komunitetit i ishte mbivendosur ai i kontrollit të territorit.
Në shkurt dhe fillim marsi u deklarua se palët e kishin pranuar marrëveshjen, por sapo u kthye në Beograd, presidenti serb Aleksandar Vuçiç e mohoi këtë. Ndërkombëtarët bënë sikur nuk e vunë re, se shefi i shtetit serb kishte refuzuar të nënshkruante planin e normalizimit, ndonëse Albin Kurti u vetëofrua ta bënte këtë.
Pra, kur gjithçka dukej në harmoni sipërfaqësore, Brukseli dhe Uashingtoni nuk ngurronin t’i përshëndesnin dy “liderët konstruktivë”. Por ama kur njëri prej tyre vendosi të bëhej dekonstruktiv, ata për hir të “paqes” e ftuan dhe tjetrin t’i bashkëngjitej kësaj loje.
Kjo filloi kur, me urdhër nga Beogradi, Lista Srpska bojkotoi institucionet duke u tërhequr nga parlamenti, bashkitë, gjykatat dhe policia. Vakuumi duhej mbushur dhe shteti i Kosovës shpalli zgjedhje të pjesshme të parakohshme. Në vijim të strategjisë së destruktivitetit, serbët refuzuan të merrin pjesë. Prishtina lëshoi sërish. I shtyu prapë zgjedhjet, nga dhjetori në prill, deri sa komuniteti ndërkombëtar i dha viston: mbajini ato edhe pa serbët.
Mirëpo kur kryetarët e zgjedhur donin të hynin në zyrë, Vuçiçi kërcënoi me dhunë dhe aleatët u zbythën. Ata e ndërruan pllakën: “të zgjedhurit nuk duhet të paraqiten në seli”, qe vendimi i ri.
Duke humbur nëpër detajet e kësaj kronike, harrohet se qeveria e Kosovës thjesht shoqëroi me polici disa të zgjedhur legjitimë që të mos goditeshin me gurë, ndërsa ata që qëlluan egërsisht mbi forcat e sigurisë dhe të KFOR-it qenë idhtarët e Vuçiçit. Pra, provokimi nuk nisi nga Prishtina, siç thuhet rëndom, por u fry nga Beogradi. Që kur mori fill kjo histori, që kur u larguan nga sistemi, që kur bojkotuan zgjedhjet e deri te planifikimi i dhunës së milicëve fashistë, Vuçiçi ka qenë i qartë në strategjinë e tij për të krijuar një klimë tensioni. Ai e ka dizenjuar këtë hartë rruge me një qëllim të përcaktuar mirë: ai do të grisë të gjitha pikat e marrëveshjeve të ndërmjetësuar nga BE, disa tejet të favorshme për Kosovën dhe do të mbajë vetëm një, themelimin e asociacionit, madje në formatin maksimal që e do ai. Fati i keq është se për hir të situatës gjeopolitike, si pasojë e strategjisë për ta shkëputur Beogradin nga Moska, një pjesë dërrmuese e ndërkombëtarëve i’a kanë miratuar presidentit serb këtë përmbysje të prioriteteve. Ata po i kërkojnë qeverisë së Kosovës të adaptohet me pretendimet e reja të Vuçiçit.
Pyetja që shtrohet është: ç’duhet bërë në këtë rast? Por, kjo dilemë, nuk ka vlerë për detajet e vogla: nëse tërhiqen trupat speciale në Prishtinë apo vazhdojnë të ruajnë institucionet në veri, a duhet të drejtojnë kryetarët punën nga zyra apo nga shtëpia, a u konsultua kryeministri me ambasadorët etj.
Në këtë rast thelbi është: a i duhet shkuar pas strategjisë së Vuçiçit edhe nëse, për interesa të momentit, këtë e kërkojnë ndërkombëtarët? A duhet pranuar kjo përmbysje e prioriteteve qoftë edhe duke riskuar fërkimet me ta ? A është e domosdoshme t’i nënshtrohemi planit për të vënë gjithçka në funksion të krijimit të asociacionit, siç e duan serbët?
Albin Kurti e ka zgjidhur këtë dilemë. Ai ka vendosur të përgjigjet me JO.
Ai mund të bënte dhe të kundërtën. T’i miratonte kërkesat e Vuçiçit që i përcjellin Lajçaku dhe Escobari. Kështu e kishte të sigurtë se do të ishte një ‘Good boy”, që e përshëndeste përzemërsisht trekëndëshi i rakorduar, Vuçiç-Rama-Hill, që do e ftonin në darka ambasadorët, që do pozonte me uniformë në stërvitjet e NATO-së dhe do e lavdëronin se një udhëheqës tolerant dhe bashkpunues. Të gjitha këto janë elementët e një recete perfekte për të gëzuar sa më gjatë kolltukun e pushtetit dhe për të shijuar përfitimet që ai sjell.
Por, Albin Kurti është i dënuar të sillet ndryshe. Ai s’mund ta përdorë atë post për interesin e vet. Atë as nuk e kanë votuar, as nuk po e paguajnë për të tregtuar të drejtat e Kosovës, në këmbim të favoreve personale. Ai ka detyrimin të mos e lëshojë atë që duhet ta mbrojë. Ai s’ka tagër të tërhiqet, në dëm të interesit të vendit të vet.
Deri më tani Albin Kurti e ka bërë këtë. Ai ka vënë Kosovën para vetes, sepse kjo është detyra që ka marrë përsipër të bëjë e që duhet ta kryente ç’do i zgjedhur në atë funksion. Prandaj, sa herë kapemi pas detajeve, sa herë e komentojmë përplasjet ditore me ndërmjetësues, apo ambasadorë, përpara se të shtrojmë pyetjen nëse Albini po na prish me amerikanët, duhet të ngremë një tjetër: A po përkulet ai përballë lojës së Vuçiçit? Vetëm kështu mund të gjykohet puna e një kryeministri pavarësisht se kush e lë zarfin me kërkesat e Serbisë, mbi tryezën e tij./LAPSI
