Një artikull në të përditshmen turke Cumhuriyet i referohet marrëveshjes sekrete të nënshkruar nga regjimi turk Mustafa Kemal Ataturk me udhëheqjen shqiptare gjatë të ashtuquajturës “luftë kombëtare turke”. Në fakt, artikulli vëren se teksti është gjetur në burime greke, raporton Fax Web.
Khalil Ozcan, një profesor i asociuar në Universitetin Başkent, tha se Turqia dhe Shqipëria nënshkruan një marrëveshje të fshehtë gjatë “luftës kombëtare turke”, e cila përfshinte një artikull mbi statusin e Shqipërisë:
“Çështja e statusit do të vendoset në parlamentin shqiptar që do të formohet dhe do të bëhet çdo kujdes për të siguruar pushtetin popullor”, thuhet në të.
Ozcan tha:
“Kur Mustafa Kemal filloi luftën, ai donte të krijonte një shtet kombëtar turk plotësisht të pavarur të bazuar në sovranitetin kombëtar në vendin e tij. Në fakt, emri i sistemit politik që do të bazohej në sovranitetin kombëtar ishte demokraci. “Dhe për një vend tjetër të shtypur” . “Në fakt, ai donte pavarësinë dhe sovranitetin kombëtar që Ataturku donte për kombin e tij, pra Republikën, për një vend tjetër të shtypur (Shqipëri), duke i parë ngjarjet nga një këndvështrim universal.
Në këtë kontekst, Ozcan deklaroi se në Shqipëri u shpall demokracia më 21 janar 1925 dhe Ahmet Zogu u zgjodh president më 31 janar 1925, duke shtuar:
“Me kalimin e kohës, Zogu, i cili mori më shumë mbështetje nga Italia, përqendroi pushtetin në duart e tij dhe vazhdoi me ndryshimin e regjimit. “Parlamenti shqiptar shpalli Mbret Zogu më 1 shtator 1928”. Duke vënë në dukje se shtypi turk reagoi ashpër ndaj shpalljes së Zogut mbret, Ozcan tha se “ambasadori turk në Tiranë, Tahir Lutfi Beu, u thirr menjëherë në Ankara”. Ataturku foli për gazetën franceze Petit Parisen një ditë më vonë dhe, sipas Ozcan, “akuzoi Zogun për shkelje të betimit presidencial dhe tradhti të popullit të tij. Pjesë nga intervista u botuan në tre gazeta angleze më 8 tetor 1928. Kjo intervistë u botua edhe në gazetën Vakit më 11 tetor.
Qëndrimi vendimtar vazhdoi
Ataturku kishte deklaruar atëherë: Nuk do ta njoh kurrë si mbret, ndoshta të gjithë do ta miratojnë. “Çfarëdo që të ndodhë, unë nuk do ta miratoj mbretërinë e këtij njeriu.” Historiani turk theksoi se Ministria e Jashtme shqiptare kërkoi përgënjeshtrim të deklaratës së Ataturkut, por nuk u publikua asnjë përgënjeshtrim, përkundrazi vazhdoi qëndrimi dhe kritika e vendosur e Ataturkut, si dhe shtypi turk kundër Ahmet Zogut.
Zbulimi i marrëveshjes së fshehtë
Aleksandros Papadopoulos iu referua marrëveshjes sekrete Turqi-Shqipëri dhe ndikimin e saj në marrëdhëniet shqiptaro-turke deri në ditët e sotme, në një shkrim në “Vima” në shkurt. Është autor i librit “Helenizmi Ekumenik dhe Nacionalizmi Shqiptar”, me të cilin botoi, në vitin 1992, për herë të parë marrëveshjen sekrete të nënshkruar në vitin 1923 ndërmjet qeverisë së Shqipërisë dhe Kuvendit të Madh Kombëtar të Turqisë. Siç theksoi z. Papadopoulos, kjo marrëveshje sekrete nuk aspironte të ishte suksesi që është sot, pas 98 vitesh./faxweb
